با این حال نباید فراموش کرد که اهمیت گچ تنها کاربردهای امروزی آن نیست ، بلکه گچ سابقه ای تاریخی داشته و ریشه در دوران صفویه دارد. در زمینه معماری ایرانی و سنتی ، از جمله مواردی که مورخان همواره بر خیره کننده بودن آن تاکید دارند ، همین بحث گچ بری و گچ کاری بسیار حرفه ای ساختمان های اصیل ایرانی بوده است. گچ بری های بسیار زیبایی همواره توسط معماران ایرانی در دوران صفویه صورت گرفته و چنین گچ بری هایی امروزه به دلیل ظهور ابزارآلات جدید ، حالت بسیار پیچیده تری به خود گرفته است. در همین ایران خودمان بعضا طرح هایی بسیار شگرف و زیبا توسط گچ بران حرفه ای اجرا می شود که در شبکه های اجتماعی بارها دست به دست شده و بسیاری از معماران کشورهای اروپایی را متحیر می سازد.
برخی بر این باورند که استفاده از گچ در ایران قدمتی بسیار ژرف و عمیق داشته و به زمان اشکانیان باز می گردد و وجود گچ بری هایی از آن زمان را گواه این مدعا می دانند.
گچ نوعی مصالح ساختمانی است که بسیار عجین با صنعت ساخت می باشد . اگرچه کاربردهای گچ بسیار دامنه وسیعی داشته و روز به روز نیز وسیع تر می گردد با این حال از جمله کاربردهای آن می توان موارد زیر را برشمرد:
مارکر و علامت گذاری : شاید در ظاهر کاربرد گچ در زندگی بسیار بی اهمیت بوده و اصلا به چشم نیاید ، اما اگر نگاهی به اطراف بیندازیم ، می بینیم که حتی کودکان چندین ساله هم از گچ برای علامت گذاری روی زمین قبل از لی لی بازی کردن استفاده می کنند ! در همین راستا بسیاری از گچ در ساختمان برای علامت گذاری ( حتی در مرحله پی کنی برای مشخص کردن ناحیه ای از زمین که می بایست کنده شود ! ) تا حتی مراحل نازک کاری برای مشخص کردن تراز ها و محل نصب تاسیسات مختلف استفاده می کنند.
سفیدکاری : سفیدکاری اصطلاحا به عملیات گچ کاری داخل ساختمان گفته می شود که بسیار مورد پسند ایرانیان است . در ایران سعی می شود که از رنگ سفید گچ برای سفید کردن فضای داخل خانه هم استفاده گردد . با این حال مشکل گچ این است که به مرور زمان زود کثیف شده و طبیعتا رنگ سفید چرک و دوده را سریع تر نمایان می سازند. برای حل این مشکل بسیاری از یک لایه ظریف رنگ روغن روی گچ استفاده می کنند.
تثبیت اولیه : از جمله خواص گچ که آن را از سایر مصالح ساختمانی متمایز می سازد ، خاصیت گیرش سریع و تثبیت آن است ، جالب است بدانید که با افزودن اندکی نمک به گچ می توان زمان گیرش آن را تا حد قابل توجهی کاست ! گچ مصالحی است که بعد از چند دقیقه استفاده می گیرد و تقریبا سفت می شود ، این خاصیت باعث می شود که اگر بخواهیم سنگی را برای عملیات بنایی به صورت موقت در جایی نگاه داریم ، استفاده از یک مشت گچ یا گچ و خاک ، راهکاری بسیار سریع و ساده باشد. به دلیل همین ویژگی و سهولت استفاده گچ را در شکسته بندی ها مورد استفاده قرار می دهند.
زمان گیرش گچ
در ادامه مواردی که در بالا ذکر گردید، زمان گیرش گچ به صورت کلی تابع عوامل مختلفی است ، از جمله الزامات گچ این است که در کارخانه تولید گچ ، همواره مسائل مرتبط با زمان گیرش گچ در شرایط مختلف اجرایی ، به خوبی کنترل شده و تنها در صورتی که زمان گیرش گچ مناسب بود ، به آن اجازه تولید داده می شود . چرا که اگر زمان گیرش گچ کم باشد و گچ سریع بگیرد ، سبب می شود که گچ کار ، مهلت کافی برای انجام عملیات گچ کاری را نداشته باشد و در مقابل اگر گچ دیر بگیرد ، خاصیت تثبیت خود را از دست خواهد داد. به طور کلی عوامل مختلف زمان گیرش گچ را می توان به شکل زیر جمع بندی کرد :
نوع گچ : گچ ها با هم متفاوت هستند و هر نوع گچ ، زمان گیرش خاصی دارد ، به طور کلی هرچه درجه پخت سنگ گچ بیش تر باشد ، باعث می شود که گچ در طول پخت آب بیش تری از دست بدهد و در نتیجه آن دیرگیر شود.
سطح مخصوص گچ : هرچه دانه های گچ ریز تر باشند ، سطح مخصوص مقدار مشخصی از آن به مراتب بیش تر است ، سطح مخصوص بیش تر باعث می گردد که گچ بیش تر با آب مخلوط شده و در نتیجه آن زمان گیرش گچ به میزان قابل توجهی کاهش خواهد یافت.
میزان آب مصرفی : از جمله موارد بسیار مهم ، همین میزان آب مصرفی گچ است ، هرچه آب مصرفی بیش تر باشد ، باعث می شود که زمان گیرش گچ طولانی تر گردد.
موارد افزودنی : همان طور که در بالا ذکر شد ، اضافه کردن مواد افزودنی مثل نمک ، گرد آهک شکفته و یا کلسیم کلرید باعث طولانی تر شدن زمان گیرش گچ می گردد . نکته حائز اهمیت در مورد نمک این است که اگر نمک تا حد خاصی ( ۲ درصد ) به گچ اضافه شود ، زمان گیرش گچ کاهش می یابد ، اما اگر از آن حد بیش تر نمک بریزیم ، زمان گیرش گچ روند صعودی یافته و بیش تر می گردد.
گچ
از جمله نکات پراهمیت این بخش این است که گچ مرغوب و مناسب ساختمانی ، باید زمان گیرشی میان ۸ تا ۲۵ دقیقه داشته باشد.
جالب است بدانید که اگر گچ را در حین گیرش به هم بزنید و اجازه سفت شدن به آن ندهید ، حالت خاصی به خود می گیرد و گیرش خود را برای مدتی از دست می دهد . به این گچ ، اصطلاحا گچ کشته گفته می شود که کاربردهای مختلفی دارد . مثلا برای لایه سفیدکاری نهایی داخل ساختمان از این گچ استفاده می گردد. برای انجام عملیات گچ کاری ساختمان خود می توانید با ساختمان ۱۱۵ تماس حاصل فرمایید.
